Edimsel koşullanma başka hangi isimle bilinir?

Edimsel koşullanma, psikolojide özellikle B. F. Skinner tarafından geliştirilen bir öğrenme teorisidir. Bu teori, davranışların sonuçlarına bağlı olarak nasıl şekillendiğini açıklar. Skinner'ın çalışmaları, organizmaların belirli davranışları ödüllendirildiğinde tekrarladığını, cezalandırıldığında ise bu davranışlardan kaçındığını göstermiştir.

Edimsel koşullanma, literatürde farklı isimlerle de anılmaktadır. Bu isimler şunlardır:

• Araçsal Koşullanma
• Skinner Koşullanması
• Operant Koşullanma (İngilizce "operant conditioning" teriminin doğrudan çevirisi)

Bu terimler genellikle birbirinin yerine kullanılır ve aynı teorik temeli ifade eder. Özellikle "Araçsal Koşullanma" terimi, davranışın bir amaca veya ödüle ulaşmak için bir araç olduğu fikrini vurgular.

Edimsel koşullanma, aşağıdaki temel ilkeler üzerine kuruludur:

• Pekiştirme: Davranışın tekrarlanma olasılığını artıran süreçtir. Olumlu ve olumsuz pekiştirme olarak ikiye ayrılır.
• Cezalandırma: Davranışın tekrarlanma olasılığını azaltan süreçtir. Olumlu ve olumsuz ceza olarak iki türü vardır.
• Sönme: Pekiştirici uyaranın ortadan kalkmasıyla davranışın zayıflaması veya kaybolmasıdır.

Bu ilkeler, edimsel koşullanmanın hem insan hem de hayvan davranışlarını anlamada nasıl kullanıldığını açıklar.

Edimsel koşullanma, aşağıdaki alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır:

• Eğitim: Öğrencilerin istenen davranışlarını pekiştirmek için kullanılır.
• Davranış Terapisi: İstenmeyen davranışları değiştirmek veya ortadan kaldırmak amacıyla uygulanır.
• Hayvan Eğitimi: Hayvanlara belirli davranışları öğretmek için kullanılır.
• İş Dünyası: Çalışan motivasyonunu artırmak ve performansı iyileştirmek amacıyla uygulanır.

Bu uygulamalar, edimsel koşullanmanın günlük yaşamda ne kadar yaygın ve etkili olduğunu göstermektedir.